Tu raczkowało Lubuskie Lato Filmowe. Słynna świątynia filmu w Łagowie jest ruiną

W polskiej kinematografii znajduje się wiele lokalizacji, które zachwycają i inspirują swoją piękną scenerią czy niezwykłymi historiami. Jednym z takich miejsc jest kino "Świteź" w Łagowie Lubuskim, położone w malowniczej scenerii nad jeziorem. To miejsce, które zachwyca historią i niepowtarzalnym klimatem. A raczej zachwycało...

Czytaj również:

• Łagów to Perła Ziemi Lubuskiej. Zamek z wieżą, jeziora, lasy zachwycają turystów o każdej porze roku

To właśnie tu, przed wejściem, siadywał przed seansem z żoną Jerzy Toeplitz – krytyk, współtwórca i rektor łódzkiej Filmówki, dyrektor podobnej szkoły w Sydney. Tu, dosłownie po głowach widzów leżących przed ekranem, wchodzili na pokazy swoich filmów Jerzy Stuhr, Robert Gliński, Jan Jakub Kolski…

Kino Świteź w Łagowie Lubuskim powstało w latach 60. XX wieku. Należało do Państwowej Instytucji Centrali Wynajmu Filmów w Zielonej Górze. Natomiast od 1969 roku stało się miejscem prezentacji filmowych w ramach Lubuskiego Lata Filmowego - pierwszego w Polsce Festiwalu Filmów Fabularnych.

• Pstrąże na granicy Lubuskiego, to największe miasto widmo w Polsce. Opuszczone domy, ciemne podziemia, ruiny znajdziesz tu na każdym kroku

- Kino Świteź zawsze było kultowym kinem. Jego wielkość nie ma tu nic do rzeczy. I smutne jest to, że pozostaje już tylko w naszej pamięci. Tam przecież widzowie Lubuskiego Lata Filmowego mieli okazję spotykać gwiazdy nie tylko polskiego, ale i europejskiego kina. Sam pracując w latach 90. dla LLF miałem okazję zbliżyć się do takich gwiazd jak Bogusław Linda czy Cezary Pazura. Z czasem czuło się już niestety wilgoć opanowującą kino i zauważało się, jaka przyszłość czeka budynek. Nikt właściwie wówczas nie zareagował. Teraz już za późno - opowiada Jacek Katos, reporter GL i filmowiec niezależny (Sky Piastowskie).

• W latach 1971 - 1973 odbywały się w kinie pokazy filmowe Polskiego Festiwalu Filmów Fabularnych.
• W latach 1974 - 1987 (z wyjątkiem lat 1982-1983, kiedy festiwal z powodu stanu wojennego nie odbył się) odbywał się tutaj Festiwal Filmowy pod hasłem „Film a kultura współczesna”.
• W 1988 roku Klub Kultury Filmowej i Polska Federacja DKF wobec decyzji ówczesnego ministra kultury, likwidującej Lubuskie Lato Filmowe przejęła organizacje festiwalu i odbyło się Klubowe Lubuskie Lato Filmowe, w którego trakcie w kinie Świteź zaprezentowano zbiory filmów zatrzymanych przez cenzurę i filmy wytwórni związanej z Solidarnością - „Video Nowej” z Gdańska.
• Od 1990 roku można było obejrzeć prezentacje filmów konkursowych Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Lubuskie Lato Filmowe - Łagów odbywającego się pod hasłem „Kinematografie krajów Europy Środkowej i Wschodniej”.

• Opuszczone miasteczko westernowe w Lubuskiem. Kiedyś to było prawdziwe El Dorado, dziś przyciąga poszukiwaczy "skarbów"

Tu połykało się czasem film, siedząc na schodach, bo nie można było inaczej. Albo się trochę podczas deszczu wyginało w fotelu, żeby nie kapało na głowę. A siedzący obok pies reżysera budził się wtedy z cichym skowytem pretensji…

- Moje najmocniejsze przeżycie z Kinem Świteź związane jest z pokazem filmu Macieja Drygasa "Usłyszcie mój krzyk". Film opowiadał o Ryszardzie Siwcu, który dokonał aktu samopodpalenia na znak protestu interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. Film krótki, ale wstrząsający. Do tej pory jest to jeden z najbardziej niesamowitych dokumentów, jakie oglądałem. Wrażenia podczas oglądania go w Kinie Świteź były piorunujące. Emocje, które zawisły wtedy nad tą małą, ale niezwykle wrażliwą publicznością zdawały się przytłaczać ją swoją filmową mocą. Po zakończeniu nie było oklasków! Wszyscy wstali i przez dłuższą chwilę milczeli. To było niesamowite uczucie, które będę pamiętał do końca życia. Teraz, ze względów rodzinnych często bywając w Łagowie i przechodząc obok ruiny Kina Świteź czuję po prostu smutek. Tyle inwestycji, tyle nowych budynków. Dlaczego nikt nie zareagował w odpowiedniej chwili i nie znalazł pieniędzy na ratowanie tak kultowego miejsca? - wspomina Katos.

Odkryj tajemnice Lubuskiego:

Kres Kina Świteź prawdopodobnie nastał w 2010 roku. W 2011 pojawiły się informacje, że budynek wystawiony jest na sprzedaż. Już wtedy decyzję tłumaczono złym stanem technicznym obiektu oraz tym, że remont zwyczajnie się nie opłaca. Wójt marzył o tym, aby na miejscu kina powstało centrum widowiskowo-kulturalne. Niestety nie było to możliwe ze względów finansowych. Ogłoszenie znaleźć można było jeszcze w 2016 roku. Ogłoszeniodawca proponował przerobienie lokalu na gastronomiczny czy hotelowy.

Zobacz na filmie, jak obecnie wygląda Kino Świteź:

Jest popadający w ruinę budynek, który przed dewastacją mają chronić tablice „Teren prywatny” i „Obiekt grozi zawaleniem. Wstęp wzbroniony”. Dziś wiele osób odwiedza to miejsce. Z ciekawości, z sentymentu. Dawniej może było zobaczyć tu jeszcze porozrzucane taśmy filmowe, krzesła, plakaty, ulotki zapowiadające seanse. Obecnie widać, że ktoś rozpalał tam ognisko. Rozkradziono wszystko, co można było wynieść i miało (jeszcze) jakąś wartość. Mimo to we wnętrzu kina wciąż pozostały elementy, dzięki którym można poczuć klimat małych kin studyjnych i lokalnych, przenieść się w czasie. Łza w oku się pojawia. Jakoś tak sama z siebie...